Düşük rekolte ve yüksek enflasyon nedeniyle yükselişin devam edeceğini belirten üreticiler fiyattan mutlu olsa da iç piyasada tüketimin yine gerilemesinden tasa ediyor. Tüketiciyi tağşişe karşı uyaran üreticinin önerisi hükümetin sübvanse etmesi.
Geçen yıl gerek fiyat, gerekse rekolte manasında altın dönemini yaşayan zeytinyağında, bu dönem önemli bir rekolte düşüşü bekleniyor. Hem düşük üretim, hem yüksek enflasyonist ortam, hem de dünya fiyatlarının tesiriyle zeytinyağı fiyatlarında büyük bir artış olacağı tespitini yapan kesim temsilcileri, geçen yıl bu vakitler 115 TL dolayında olan 1 litre perakende zeytinyağı fiyatının şu an 300 TL’yi aştığını, bunun 600 TL’ye kadar çıkabileceğini lisana getirdiler. Geçtiğimiz günlerde Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği’nin alım fiyatını 295 TL olarak belirlemesi ve gerekirse yeni fiyat düzenlemesi yapabileceği açıklaması da perakende satış fiyatlarının artacağını gösteriyor. Üreticiler olumlu karşılasa da, fiyatlardaki artışın iç piyasada zeytinyağı tüketimini olumsuz etkileyebileceği kaygıları var.
Geçen yıl dünyanın en büyük zeytinyağı üreticileri olan İspanya ve İtalya’da kuraklık nedeniyle rekoltenin yarıdan fazla düştüğünü, buna rağmen Türkiye’nin tarihinin en yüksek rekoltesine ulaştığını hatırlatan Aydın Ticaret Borsası İdare Konseyi Lideri Fevzi Çondur, “Bu yıl dünya rekoltesi yanında Türkiye’de de rekolte gerileyecek. Buna rağmen zeytinyağına talebin artmaya devam etmesi fiyatları üst çekiyor. Tariş 0,3-0,5 asit zeytinyağı alım fiyatını 295 TL olarak açıkladı. Bu da perakende fiyatının artacağını gösteriyor. Beklentimiz zeytinyağı perakende fiyatlarının 320 TL’nin altında olmayacağı tarafında. Geçen yıl bu vakitler zeytinyağı perakende fiyatı 115 TL idi” diye konuştu.
İzmir Ticaret Borsası Meclis Üyesi Mehmet Alp ise Tariş’in beklentilerin üzerinde fiyat açıklamasının piyasa fiyatlarını tetiklemek emeliyle değil, eserin şu anda piyasada az bulunması nedeniyle olduğunu anlatarak, “Üretici de açıklanan bu fiyatlardan mutlu. Güneyde sızma zeytinyağının perakende fiyatları 280-300 TL ortasında. Kuzey bölgelerinde ise bu sayı 400 TL’ye yaklaşıyor. Zeytinde yok yılı olduğu için perakende fiyatları önümüzdeki aylarda daha da artabilir” dedi.
Açıklanan alım fiyatlarından sonra Milas bölgesinde zeytinyağı üreticilerinin eserlerini toptan Tariş’e satabileceğini söyleyen Tariş Milas Zeytin Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifi İdare Heyeti Lideri Kamil Gül ise, “Tariş’in açıkladığı fiyatlardan sonra bölgemizdeki zeytinyağı perakende fiyatı 300 TL’den aşağı olmaz. Üreticilerimiz eserini topluca satmayı sevdiği için 300 TL’ye perakendeye satacağına 295 TL’ye Tariş’e toptan satar. O yüzden üretici Tariş’in açıkladığı fiyatlardan epey memnun” diye konuştu.
“HÜKÜMETİN SÜBVANSE ETMESİ LAZIM”
Tariş’in açıkladığı fiyatın geçen yılın yüzde 300’üne denk geldiğini belirten Edremit Körfezi Zeytin ve Zeytinyağı Üreticileri Federasyonu Lideri Mehmet Hakkı Semercioğlu, “Dünya fiyatlarına baktığımızda bu son derece olağan. Bugün İspanya’daki raf fiyatlarının yaklaşık 10-15 Euro olduğunu görüyoruz. 2023-2024 dönemine girdik. Ulusal Zeytin Zeytinyağı Konseyi’nin (UZZK) belirttiği üzere Türkiye’de bir evvelki yıla nazaran yaklaşık yüzde 60-65 civarında eser azlığı var. Üstelik kalite de evvelki yıllara nazaran çok daha düşük. Hem uygun yağ az, hem de üretim az. Fiyatlar artmaya devam ederse tüketicimizi kaybedeceğiz. Perakende fiyat şu an 400 TL civarında, bu darlık sürerse 500-600 TL düzeylerinde seyir edecek. Bu da biz üreticileri tüketicilerinden koparır. 1,8 kilograma çıkan Türkiye’nin kişi başı zeytinyağı tüketimi değerli ölçüde azalır. Bu da önümüzdeki yıllarda kesim için tehlike arz eder. Yıllarca zeytinyağı üreticisi eserini pahasının altında sattı. Tek deva hükümetin sübvanse etmesi. Tüketimdeki azalış bu halde durur” görüşünü savundu.
Türkiye’nin geçtiğimiz yıl 421 bin ton zeytinyağı rekoltesi ile dünyada ikinci, 750 bin ton sofralık zeytin üretimi ile de birinci sıraya yerleştiğini hatırlatan Ayvalık Ticaret Odası İdare Şurası Lideri Ali Uçar, “Bu yıl hem kuraklığın hem de yok yılı olmasının tesiriyle rekoltede yarı yarıya düşüş gerçekleşecek üzere görünüyor. Zeytinyağı rekolte beklentimiz 180 bin ton civarında. Geçmiş yıldan 150 bin ton stok zamanı olduğu ihracatçı birliği tarafından açıklanmıştı. Kuzey Ege yağları için Tariş 275 TL/kg ile 295 TL/ kg ortasında alım fiyatları açıkladı. Bunun vakit içinde 350 TL’ye kadar yükselmesi bekleniyor. Çünkü geçen yıl Tariş alım sayısını 74 TL olarak açıklanmış, kapanış sayısı ise 210 TL olarak gerçekleşmişti. Tariş’in vadeli ödeme yapması ve fiyat artışı beklemesi nedeniyle bu düzeyde bir fiyat açıkladığını düşünüyoruz. Satış fiyatları markasına, ambalajına ve yöresine nazaran değişir. Satışta satıldığı yer bile değerlidir. Bizim bölgemizde market rafl arında birinci hasat 500-750 ml ambalajlı eser fiyatı 350 ila 600 TL ortasında. 5’lik teneke ise 1.750-2.500 lira fiyat aralığında satılıyor” diye konuştu.
TARİŞ’İN FİYATI ÜRETİCİ VE İHRACATÇIYI MEMNUN ETTİ
Bu yıl dünya genelinde zeytinyağında rekolte beklentisinin epey düşük olduğuna dikkat çeken Nizip Ticaret Borsası Lideri İbrahim Sarı da talebin yüksek olduğunu hatırlatarak “Bu yıl bölgemizde kurak geçen mevsimden ötürü rekolte beklentimiz çok yüksek değil. Başka yandan ihracatta da önemli bir talep var. Tariş’in açıkladığı fiyat üreticiyi ve ihracatçıyı keyifli etti. İhracat açısından da makul bir fiyat” görüşünü lisana getirdi.
MARMARABİRLİK’İN PERAKENDE SATIŞ FİYATI 315 TL
Marmara Zeytin Tarım Satış Kooperatifl eri Birliği’nin (Marmarabirlik) 2023-2024 iş yılında geçerli olacak zeytin alım fiyatlarını açıklamasının akabinde hasat da başladı. Geçen yıl olduğu üzere bu kampanya devrinde de kota uygulaması yapmayan Marmarabirlik, barem dışı kalan yağlık zeytin alım fiyatını da 45 lira olarak açıkladı. Bölgedeki hasatta son yıllara oranla düşük rekolte beklentisi, yağlık zeytin ve zeytinyağı fiyatlarını da etkiledi. Şu anda 1 litre natürel sızma zeytinyağını 315 TL’den ambalajlı olarak satışa sunan Marmarabirlik, tıpkı eserin 5 litrelik teneke kutulu halini ise 1550 TL’den satıyor. İlgili ünitelerce yapılan çalışmada 1 kg zeytinin üretim maliyetinin ortalama 30,44 TL olduğunu vurgulayan Marmarabirlik İdare Şurası Lideri Hidamet Asa, “Ürün alımlarına geçtiğimiz yıl %150, bu yıl da %142 artış yapıldı, Marmarabirlik üreticisine sahip çıktı. Artık kooperatifine sahip çıkma sırası üreticide. Ortaklarımız verdikleri rekolte beyanı kadar kooperatiflerine eser verebilecekler” tabirleri ile zeytin fiyatlarında güncelleme yapılmayacağının sinyalini verdi. Lakin rekolte azlığı nedeniyle geçen yıl olduğu üzere kampanya periyodunda zeytin fiyatlarında değişiklik yapılırsa oluşan farkın zeytinyağı satış fiyatlarına da birebir yansıması bekleniyor.
“TARİŞ’İN FİYATI MALİYETİ KARŞILAR”
Tariş’in 295 TL olarak açıkladığı fiyatın tüketiciyi huzursuz ettiğini anlatan Tarsus Ticaret Borsası (TTB) İdare Konseyi Lideri Mustafa Teke, “Bu fiyat üreticimizin alın terinin karşılığını alabilmesi ve eserin kıymetini bulması açısından kıymetli. Dünyada ve ülkemizde rekoltelerin düşmesiyle yurt içine yönelen alımların artırdığı fi yatlardaki yükseliş sürat kesmeyecek üzere görünüyor. Zeytinyağında artan maliyetler ve düşük rekoltenin fiyatlara bu halde yansıması tüketicinin aleyhine. Dağlık ve engebeli alanlarda Türkiye zeytinliklerinin yüzde 70-80’inde rekolte çok derecede düştü. Bu yılki rekolte ise geçen yıla oranla yüzde 30 düzeyinde. Lakin şu var ki hiçbir şey geçen yılla birebir değil. Ambalaj, üretim, personellik ve hasat maliyeti değişti. Genelde fiyat oluşurken hasat maliyetine bakılır. Hasat maliyeti, toplam maliyetin yarısıdır. Yani, 1 kilogram zeytinyağının maliyeti nerdeyse 300 liradır. Açıklanan fiyatlar maliyeti anca karşılıyor. ‘Tüketici bu fiyatlara nasıl zeytinyağı yiyecek?’ diyorsanız, öncelikle taklit ve tağşişe karşı daha caydırıcı tutumlar alınmalı. Ne olduğu bilinmeyen, zeytinyağı esansı ile sudan ucuza mal edilen ve sonrasında açıklanan fiyatların yarısına zeytinyağı ismi altında piyasada yağ satıp tüketicinin sıhhati ile oynayan sahtekârlara karşı uğraş etmemiz gerekiyor. Önümüzdeki yıllarda temennimiz hem rekoltelerin yüksek olması hem üreticinin kazanması hem de tüketicinin taklit ve tağşişe uğramamış zeytinyağı tüketmesi” dedi.
KAYNAK: EKONOMİM,
News
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.